AI może ogłupiać? To badanie wykazało utratę samodzielnego myślenia

fot. Unsplash

Badanie „Your Brain on ChatGPT” miało na celu zrozumienie, jak korzystanie z narzędzi opartych na sztucznej inteligencji (takich jak ChatGPT) wpływa na funkcje poznawcze, aktywność mózgu, pamięć i jakość pisania esejów.

Uczestników badania podzielono na trzy grupy. Każda z grup miała do napisania eseje, z tym że pierwsza z nich robiła to z pomocą AI, druga korzystała z narzędzi Google (bez AI) , a trzecia grupa nie wspomagała się żadnymi narzędziami.

To właśnie grupa, która nie korzystała z żadnych narzędzi, wykazywała najwyższe zaangażowanie poznawcze i najsilniejsze połączenia neuronalne. Uczestnicy cytowali poprawnie swoje eseje i czuli większe przywiązanie do tekstów. Poza tym ich eseje były bardziej zróżnicowane i oryginalne.

Najniższą aktywność poznawczą wykazywała grupa korzystająca z narzędzi AI a jej uczestnicy mieli trudności z cytowaniem własnych esejów, co wynikało ze słabego zakodowania tych treści w pamięci. Natomiast same eseje były bardziej jednorodne, z powtarzalnymi strukturami i słownictwem.

Grupa korzystająca z wyszukiwarki uplasowała się jako ta pośrednia, wykazując silną aktywność w obszarach wzrokowych (czytanie wyników).

AI jako wsparcie

Jak dowodzą wyniki badań, korzystanie z AI może być pomocne, ale zbyt wczesne lub nadmierne użycie może prowadzić do: osłabienia pamięci, utraty poczucia autorstwa oraz mniejszego zaangażowania poznawczego – może prowadzić do „długu poznawczego”, czyli utraty zdolności samodzielnego myślenia.

Poza tym najlepsze efekty osiągali uczestnicy, którzy najpierw pisali eseje samodzielnie, a dopiero potem korzystali z AI – ich mózgi wykazywały największą aktywność i integrację poznawczą.  

Opierając się na wynikach badań stwierdzono, że edukacja powinna promować najpierw samodzielne myślenie i pisanie, a dopiero potem wprowadzać narzędzia AI jako wsparcie. Należy unikać sytuacji, w której AI zastępuje procesy poznawcze ucznia. Zamiast tego powinna wyłącznie wspierać rozwój umiejętności.  

Badacze stwierdzili, że ocena wpływu AI na rozwój intelektualny i kreatywność wymaga dalszych, pogłębionych badań.