Zakrzepica - objawy nie tylko na nogach i rękach. Jakie są symptomy zakrzepicy?

1 tydzień temu 17

Reklama 3 tysiące złotych na miesiąc.

Zakrzepica to stan, w którym tworzą się skrzepy krwi w naczyniach krwionośnych, mogące prowadzić do blokowania przepływu krwi i groźnych powikłań
Skrzepy mogą rozwijać się w tętnicach, powodując zakrzepicę tętniczą, co może prowadzić do udaru lub zawału serca. Natomiast zakrzepica żylna dotyczy powstawania skrzepów w żyłach, co może prowadzić do zatorowości płucnej
Objawy zakrzepicy mogą obejmować ból w klatce piersiowej, trudności w oddychaniu, zmiany skórne. W przypadku zakrzepicy żył głębokich objawy mogą się nie pojawić
Należy natychmiast skonsultować się z lekarzem w przypadku podejrzenia zakrzepicy, ponieważ skrzepy mogą przemieszczać się do innych narządów, co zagraża życiu
Więcej aktualnych wiadomości znajdziesz na stronie głównej Onetu

Czym jest zakrzepica?

Zakrzepica polega na tworzenie się skrzepu krwi (skrzepliny) wewnątrz jednego z naczyń krwionośnych lub komory serca. Ogólnie powstające skrzepy krwi są normalną reakcją biologiczną naszego organizmu na uraz. Pomagają uszczelnić uszkodzone naczynie krwionośne, aby zapobiec nadmiernemu krwawieniu i z czasem ulegają rozpadowi czy też rozpuszczeniu w krwiobiegu. Jednak w przypadku zakrzepicy skrzep krwi rozwija się wewnątrz naczynia krwionośnego i tam pozostaje, tym samym może blokować przepływ krwi w naczyniach krwionośnych. Skrzep może również odrywać się i przemieszczać przez naczynie krwionośne do innych części ciała. Jeśli skrzep utknie w miejscu, takim jak płuca lub mózg, może zakłócić przepływ krwi do tego narządu i doprowadzić do sytuacji zagrażającej życiu.

Z tych powodów rozróżnia się dwa główne rodzaje zakrzepicy. Jeśli skrzep rozwija się w tętnicy, czyli naczyniu krwionośnym, które transportuje natlenioną krew z serca do innych obszarów ciała, to mamy do czynienia z zakrzepicą tętniczą. Zakrzep w naczyniu krwionośnym, które dostarcza krew do mózgu, może spowodować udar, a zakrzep w naczyniu krwionośnym serca może spowodować zawał serca.

Jeśli jednak zakrzep rozwija się w żyle, czyli naczyniu krwionośnym, które transportuje odtlenioną krew z powrotem do serca, to będziemy mieli do czynienia z zakrzepicą żylną. Co więcej, tą ostatnią można podzielić na dwa podtypy:

zakrzepicę żył głębokich – występuje, gdy skrzep tworzy się w głębokiej żyle, zwykle w ramieniu, nodze lub miednicy;
zatorowość płucną – występuje, gdy część skrzepu odrywa się i przemieszcza przez krwiobieg do płuc, powodując zablokowanie naczynia krwionośnego płuc.

Objawy zakrzepicy będą więc różnić się w zależności od lokalizacji skrzepu i mogą obejmować np. ból w klatce piersiowej, trudności w oddychaniu czy zmiany skórne. Rozpoznanie tych objawów może nie tylko pozwolić w porę rozpocząć leczenie, ale również uniknąć bardzo poważnych powikłań, które mogą zagrażać życiu.

Zobacz też: Po czym poznać, że robi się zakrzep krwi? Najczęstsze objawy

Objawy zakrzepicy na nogach i rękach

Najczęstszym miejscem rozwoju zakrzepicy są nogi, a prawdopodobieństwo rośnie, jeśli nie poruszamy się przez długi czas, np. po operacji lub podczas długiej podróży samolotem. W takich przypadkach mamy do czynienia ze wspomnianą zakrzepicę żył głębokich. Eksperci uważają jednak, że około 50 proc. osób z zakrzepicą nie ma żadnych objawów. Jeśli już wystąpią, objawy zakrzepicy krwi w nodze lub ramieniu mogą obejmować:

obrzęk – kończyna w całości lub tylko w miejscu, w którym tworzy się skrzep krwi, może puchnąć. Obrzęk może szybko przejść w obrzęk dołkowy, czyli nagromadzenie płynu, który pozostawia "dołek" lub wgłębienie, jeśli naciśnie się kończynę;
zmianę koloru – dotknięta chorobą kończyna może zmienić kolor na czerwony lub fioletowy w zależności od koloru skóry. Może też być blada lub mieć niebieski odcień;
ból lub skurcz – pacjent może odczuwać ból w całej kończynie, co może prowadzić do trudności i problemów z jej poruszaniem (w przypadku nogi można odczuwać ból tylko podczas stania lub chodzenia);
ciepłą skórę – skóra na kończynie może wydawać się cieplejsza niż w innym miejscu ciała, gdy jej dotykamy;
widoczne żyły – żyły w ramieniu, klatce piersiowej lub nodze mogą być bardziej widoczne niż zwykle (mogą być nawet wypukłe).

Podobnie jak zakrzepica żył głębokich nogi oraz ramienia, każda zakrzepica może być nagłym przypadkiem medycznym. Jeśli zauważymy u siebie takie objawy zakrzepicy, ważne jest, aby natychmiast zadzwonić do lekarza lub udać się na pogotowie. Należy pamiętać, że skrzep w nodze lub ramieniu może przemieścić się do serca lub płuc.

Dalszy ciąg artykułu pod materiałem wideo

Objawy zakrzepicy w płucach

Warto zdawać sobie sprawę z tego, że nasza krew przepływa żyłami z ciała do płuc. Dlatego też skrzep krwi w ramieniu lub nodze może się uwolnić i przedostać do płuc, co w konsekwencji może doprowadzić do powstania zatoru. Kiedy tak się stanie, występuje tzw. zatorowość płucna, czyli stan zagrażający życiu.

Objawy zakrzepicy dotyczące płuc mogą obejmować:

trudności w oddychaniu;
szybkie lub nieregularne bicie serca;
ból w klatce piersiowej lub dyskomfort, który zwykle nasila się przy głębokim oddechu lub kaszlu;
kaszel z krwią;
bardzo niskie ciśnienie krwi;
zawroty głowy lub omdlenia;
lęk lub poczucie strachu;
zapaść;
nadmierną potliwość;
bladą skórę.

Jeśli skrzep jest mały, pacjent może wyzdrowieć z zatorowości płucnej dzięki skutecznemu leczeniu. Jednak zakrzepica może trwale uszkodzić płuca.

Należy pamiętać, że duże skrzepy krwi mogą uniemożliwić dotarcie krwi do płuc, co może być śmiertelne.

Zobacz też: "Pamiątką" po chorobie są zniszczone płuca. Pulmonolog: mam pacjentów, którzy uczą się żyć na nowo

Objawy zakrzepicy w brzuchu

Zakrzepica może też dotknąć żył, które odprowadzają krew z jelit – możemy wtedy mówić o tzw. zakrzepicy żył trzewnych. Jeśli dojdzie do rozwoju skrzepu krwi w brzuchu, może on blokować przepływ krwi do jelit i innych narządów w brzuchu. Bez tego przepływu może dojść do uszkodzenia narządów. Dlatego ważne jest, aby szybko uzyskać leczenie i zapobiec powikłaniom. Zakrzepica w takich przypadkach może wynikać z np. zapalenia uchyłków, choroby wątroby, a nawet ze stosowania tabletek antykoncepcyjnych.

W zależności od rodzaju skrzepu krwi w brzuchu pacjent może mieć łagodne lub ciężkie objawy. Czasami może również wcale nie mieć objawów, dlatego ważne jest, aby zgłosić się do lekarza, jeśli zauważy się jakikolwiek nowy lub nasilający się ból brzucha lub inne problemy zdrowotne.

Jeśli objawy już występują, mogą obejmować:

nudności lub wymioty z krwią w wymiocinach;
silny ból brzucha, który może nasilać się po jedzeniu;
biegunkę;
krew w stolcu;
wzdęcia.

Niestety rozpoznanie skrzepu krwi w jamie brzusznej lub miednicy może być trudne.

Objawy zakrzepicy w nerkach

Nasze nerki usuwają odpady z organizmu i wytwarzają mocz. Jeśli skrzep pojawi się w żyłach, które połączone są nerkami, może dojść do ich zablokowania i wtedy mamy do czynienia z tzw. zakrzepicą żył nerkowych. Stan ten uniemożliwia nerkom prawidłową pracę i może powodować wiele objawów prowadzących do niewydolności nerek.

Objawy zakrzepicy dotyczące nerek mogą obejmować:

ból w boku i z tyłu brzucha, między dolnymi żebrami a biodrami;
krew w moczu;
rzadsze oddawanie moczu;
gorączkę;
mdłości lub wymioty;

Rzadko objawy zakrzepicy dotyczące nerek mogą obejmować nagły oraz silny obrzęk nóg.

Zobacz też: Za co odpowiadają nerki i czym objawiają się choroby nerek?

Objawy zakrzepicy w sercu

Jak wiadomo, krew przepływa tętnicami z serca do reszty ciała. Niestety zakrzepica może również dotyczyć tętnic w sercu i wokół niego. Ryzyko takiej sytuacji jest większe w przypadku miażdżycy, czyli nagromadzenia lepkiej substancji zwanej blaszką na wewnętrznej stronie tętnic. Blaszka może czasami odpaść lub pęknąć, a skrzep krwi może zablokować obszar, w którym do tego doszło. Kiedy skrzep krwi blokuje tętnice w sercu, mięsień sercowy nie otrzymuje krwi i tlenu, których potrzebuje, aby bić, co może spowodować zawał serca.

Objawy zakrzepicy dotyczące serca mogą obejmować:

miażdżący ból w klatce piersiowej występujący w środkowej części klatki piersiowej i trwający dłużej niż kilka minut (uczucie, jakby coś bardzo ciężkiego znajdowało się na klatce piersiowej);
ból lub dyskomfort w innych częściach ciała, takich jak jedno lub oba ramiona, plecy, szczęka, żołądek lub szyja;
nadmierną potliwość;
trudności w oddychaniu;
mdłości lub ból brzucha;
kołatanie serca;
zawroty głowy, oszołomienie lub omdlenia;
niepokój.

Objawy mogą się różnić w zależności od płci. Zwykle najczęstszym objawem jest ból w klatce piersiowej, jednak kobiety częściej doświadczają duszności, nudności lub wymiotów oraz bólu pleców lub szczęki.

Zawał serca to nagły przypadek medyczny, który wymaga natychmiastowej pomocy medycznej!

Objawy zakrzepicy w mózgu

Zakrzepica może także dotyczyć naszego mózgu. Dzieje się tak, gdy skrzepy krwi powstaną w ścianach naczyń krwionośnych lub tętnic, które doprowadzają krew do mózgu. Skrzepy mogą też powstać z powodu uderzenia lub urazu głowy, który prowadzi do wstrząsu mózgu. Jeśli skrzep dostanie się do krwiobiegu i dotrze do mózgu, może blokować przepływ krwi i tlenu do mózgu. Kiedy tak się stanie, mamy do czynienia z udarem niedokrwiennym.

W takich przypadkach możemy mieć również do czynienia z objawami, takimi jak:

drętwienia lub osłabienia mięśni twarzy, ręki lub nogi, szczególnie po jednej stronie ciała;
dezorientacja;
trudności z mówieniem lub rozumieniem mowy;
problemy ze wzrokiem w jednym lub obu oczach;
trudności z chodzeniem;
zawroty głowy lub utrata koordynacji;
silny ból głowy bez znanej przyczyny.

Udar również jest nagłym przypadkiem medycznym, który wymaga natychmiastowego leczenia. Jeśli zauważymy u siebie lub u kogoś w naszym otoczeniu objawy udaru, powinniśmy jak najszybciej zadzwonić po pogotowie. Im szybciej stan ten zostanie leczony, tym mniejsze będą uszkodzenia mózgu.

Zobacz też: Problemy z koncentracją mogą być objawem choroby. To musi zaniepokoić

Objawy zakrzepicy – kiedy skontaktować się z lekarzem?

Eksperci apelują, aby niezwłocznie udać się do lekarza, jeśli podejrzewamy, że mamy zakrzepicę lub zauważymy u siebie objawy zakrzepicy, takie jak pulsowanie, skurcze lub obrzęk w jednej części ciała. Wtedy lekarz może zbadać objawy i sprawdzić historię medyczną pacjenta. Może również wykonać kilka badań, takich jak nieinwazyjne USG lub rezonans magnetyczny (MRI), aby uzyskać lepszy obraz żył lub tętnic pacjenta. Dzięki temu możliwe będzie nie tylko postawienie prawidłowej diagnozy, ale również opracowanie i wdrożenie właściwego planu leczenia.

Jak diagnozuje się zakrzepicę?

Przed postawieniem diagnozy zakrzepicy lekarz zapyta pacjenta o objawy, w tym o to, kiedy się zaczęły oraz przeanalizuje jego historię medyczną, sprawdzając przeszłe operacje i aktualnie przyjmowane leki. Prawdopodobnie zapyta również, czy w rodzinie występowała już zakrzepica lub pokrewne schorzenia.

Jeśli lekarz podejrzewa zakrzepicę, skieruje pacjenta na badanie USG, które pokaże, czy krew przepływa prawidłowo przez żyły, czy też występuje w nich blokada. Może również wykonać prześwietlenie żyły (flebografię). Wtedy też do organizmu wstrzykuje się barwnik, a następnie wykonuje się prześwietlenie żył nóg, aby sprawdzić, czy występuje blokada. Lekarz może również zlecić badania krwi, takie jak badanie krwi na obecność D-dimerów. Skrzepy krwi wytwarzają białko zwane D-dimerami i jeśli wynik badania będzie ujemny, to można będzie wykluczyć zakrzepicę.

W przypadku objawów zakrzepicy dotyczących płuc lekarz może przeprowadzić procedurę zwaną scyntygrafią wentylacyjno-perfuzyjną, która polega na wykorzystaniu związków radioaktywnych w celu pokazania części płuc, które nie otrzymują wystarczającego przepływu krwi i tlenu.

Zobacz też: Pajączki na nogach mogą być oznaką choroby. Skąd się biorą i jak się ich pozbyć?

Leczenie zakrzepicy

Najczęstszym i najskuteczniejszym sposobem leczenia zakrzepicy są leki zwane lekami przeciwzakrzepowymi. Środki te zapobiegają tworzeniu się nowych skrzepów krwi. Najczęściej pacjenci otrzymują leki przeciwzakrzepowe w zastrzykach, takie jak heparyna lub heparyna drobnocząsteczkowa. Leki te zaczynają działać w ciągu kilku godzin. W skrajnych przypadkach pacjentom podaje się również tkankowe aktywatory plazminogenu, które wspierają produkcję enzymu plazminy, który bierze udział w rozpuszczaniu skrzepów.

Długoterminowe leczenie zakrzepicy zazwyczaj obejmuje leki zwane bezpośrednimi doustnymi lekami przeciwzakrzepowymi, które blokują części procesu krzepnięcia. Takie leki to warfaryna oraz rywaroksaban.

Należy jednak dodać, że osoby przyjmujące leki przeciwzakrzepowe mają zwiększone ryzyko nadmiernego krwawienia. Objawy tego problemu obejmują:

silne lub nadmierne siniaki;
krwawienie z dziąseł;
długotrwałe lub częste krwawienia z nosa;
kaszel lub wymioty krwią;
zwiększone krwawienie miesiączkowe.

Osoby, które nie są w stanie przyjmować leków przeciwzakrzepowych, mogą zamiast tego przejść operację polegającą na umieszczeniu filtra wewnątrz żyły głównej, która jest dużą żyłą w jamie brzusznej. Filtr ten zapobiega przedostawaniu się skrzepów krwi do serca i płuc. Czasem konieczne może też okazać się przeprowadzenie operacji polegającej na usunięciu skrzepu, takiej jak trombektomia.

Lekarz może również zalecić noszenie pończoch uciskowych, aby pobudzić przepływ krwi i pomóc zmniejszyć ryzyko długoterminowych powikłań zakrzepicy.

Czy da się uniknąć objawów zakrzepicy?

Niestety zapobieganie zakrzepicy nie zawsze jest możliwe. Warto jednak wiedzieć, że istnieją pewne kroki, które można podjąć w celu zmniejszenia ryzyka rozwoju tej choroby.

W przypadku osób w grupie ryzyka zakrzepicy zapobieganie jest o wiele łatwiejsze i obejmuje coroczne badanie fizykalne (badania kontrolne). Lekarz może wtedy wykryć wiele stanów, które zwiększają ryzyko zakrzepicy na długo przed powstaniem zakrzepów, i udzielić wskazówek dotyczących zapobiegania.

Inne kroki zmniejszające ryzyko rozwoju zakrzepicy obejmują m.in. stosowanie:

leków na nadciśnienie – wysokie ciśnienie krwi wywiera zbyt duży nacisk na wnętrze naczyń krwionośnych, co może ułatwiać tworzenie się i rozrost zakrzepów krwi na ścianach naczyń. Leki na nadciśnienie zapobiegają tworzeniu się zakrzepów, nie dając im nowych miejsc do tworzenia się;
leków rozrzedzających krew – zapobiegają zbyt łatwemu krzepnięciu krwi;
leków obniżających poziom cholesterolu – cholesterol wpływa na gromadzenie się blaszki miażdżycowej w tętnicach, a blaszka miażdżycowa zwiększa ryzyko zakrzepicy. Leki te zmniejszają poziom cholesterolu.

Oprócz tego ważna jest kontrola masy ciała za pomocą diety i ćwiczeń. Eksperci zalecają stosować dietę zdrową dla serca (taką jak dieta śródziemnomorska). Ponadto zalecają 150 minut umiarkowanej aktywności tygodniowo. To ostanie wydaje się szczególnie ważne, ponieważ siedzenie przez długi czas zwiększa ryzyko zakrzepicy. Jeśli nasza praca wymaga od nas siedzenia lub stania przez długi czas, powinniśmy robić krótkie przerwy. Nawet stanie i rozciąganie się przez kilka minut może pomóc.

Nie można też nie wspomnieć o rzuceniu palenia (jeśli się pali). Palenie i inne formy używania tytoniu (takie jak waporyzacja i tytoń bezdymny) znacznie zwiększają ryzyko zakrzepicy.

Jak odczuwa się zakrzepicę?

Objawy zakrzepicy mogą być odczuwane inaczej w zależności od tego, gdzie nas dotyka choroba, np. skrzep krwi głęboko w nodze może powodować pulsowanie, obrzęk i skurcze w dotkniętym obszarze, a z kolei skrzep krwi w jamie brzusznej może powodować ból brzucha, nudności i krwawe stolce. Należy jednak pamiętać, że do postawienia diagnozy wymagane są badania obrazowe, dlatego najlepiej natychmiast udać się do lekarza.

Czy można mieć zakrzepicę, nie wiedząc o niej?

Zakrzepica nie zawsze powoduje oczywiste objawy, a zdaniem ekspertów około 1 na 2 osoby z zakrzepicą żył głębokich w ogóle nie odczuwa objawów. Nie ma również określonej długości trwania zakrzepicy, dopóki objawy się pojawią. Choroba może spowodować zawał serca, jednak i w tym przypadku stan ten może wystąpić bez powodowania objawów, co jest znane jako cichy zawał serca.