Zachorować można w każdym wieku, znienacka. Ekspertka: latem objawy potrafią dać w kość

• Poznaj swój Indeks Zdrowia. Odpowiedz na te pytania
• Więcej informacji znajdziesz na stronie głównej Onetu

Anna Szafrańska: Katar, łzawiące oczy. Kichanie – to objawy, z którymi na co dzień borykają się alergicy. Jakie rośliny teraz pylą?

Lek. Karolina Malinowska: Aktualnie jesteśmy w trakcie sezonu pylenia traw. Uczulenie na trawy stanowi przyczynę alergicznego nieżytu nosa u > 80 proc. osób z alergią pyłkową. Jest to główny alergen wziewny w skali światowej.

W wielu przypadkach alergia mylona jest z przeziębieniem. Jak je odróżnić?

W przypadku przeziębienia objawy mają najczęściej charakter ostry i krótkotrwały (poniżej tygodnia). Poza dolegliwościami z górnych dróg oddechowych często towarzyszą im objawy ogólnego rozbicia, bóle mięśniowe. Dolegliwości alergiczne zwykle trwają dłużej niż kilka dni. W alergii sezonowej charakterystycznym objawem towarzyszącym jest świąd nosa czy oczu. Katar nawracający o podobnej porze roku powinien nas skłonić do diagnostyki alergologicznej.

Znam osobę, która mieszkając całe życie na wsi, pracowała w polu. Od dziecka miała więc do czynienia ze skoszoną trawą. Po 50. roku życia nagle, na przełomie maja i czerwca, zaczęła chorować. Przez pewien czas, była pewna, że to przeziębienie. Dopiero kiedy lekarz zalecił testy alergologiczne okazało się, że ten człowiek jest uczulony na siano. Często zdarza się, że alergie pojawiają się w średnim wieku, wcześniej nie dając żadnych objawów?

Na choroby alergiczne możemy zachorować w każdym wieku. Mieszkańcy miast chorują częściej niż mieszkańcy wsi, ale alergia może dotknąć każdego. Do niedawna uważano, że częstotliwość chorób alergicznych istotnie spada z wiekiem. Aktualnie wiemy, że alergie często występują i pojawiają się de novo u osób starszych. Prawdopodobnie wiele przypadków alergii u osób starszych pozostaje niezdiagnozowanych. Wynika to m.in. z nakładania się obrazu innych chorób na symptomy choroby alergicznej, skupiania się na innych schorzeniach, które są uważane za "istotniejsze" dla pacjenta oraz powszechnego przekonania, że alergia to głównie choroba dzieci i młodych dorosłych.

• Te alergie coraz częstsze i groźne. Lekarz: pacjenci żyją w ciągłym lęku

Jakie metody leczenia są najskuteczniejsze?

Dysponujemy szerokim wachlarzem leków, które łagodzą objawy alergii, jednak najważniejszą metodą leczenia chorób alergicznych pozostaje odczulanie. Stosując immunoterapię działamy na przyczyny choroby. Leczenie ma sprawić, że nasz układ immunologiczny przestaje rozpoznawać coś, co powszechnie występuje w otoczeniu jako czynnik zagrażający.

Czy w każdym przypadku można stosować odczulanie?

Istnieją nieliczne przeciwwskazania do stosowania tej metody leczenia. Wiele z nich ma charakter tymczasowy. Należą do nich między innymi aktywne choroby autoimmunologiczne, aktywna choroba nowotworowa, wiek poniżej dwóch lat, niekontrolowana astma.

Jakie nawyki mogą pomóc alergikowi w przetrwaniu tego trudnego, wiosenno-letniego czasu?

Pacjenci, którzy mają znaczne nasilenie objawów powinni śledzić informacje o aktualnym i prognozowanym stężeniu pyłku i w miarę możliwości unikać przebywania na zewnątrz w okresie znacznego nasilenia pylenia. Należy unikać otwierania okien w dniach, kiedy stężenie pyłku jest wysokie. Będąc na zewnątrz warto założyć okulary przeciwsłoneczne, żeby chronić oczy, a po powrocie do domu wziąć prysznic i zmienić odzież, aby usunąć osadzone ziarna pyłku. Najlepiej wychodzić na spacer po deszczu, kiedy powietrze jest wolne od pyłku

Czy obserwują państwo wzrost liczby alergików wśród dzieci? Chodzi szczególnie o uczulenia na pyłki.

Zdecydowanie tak. Zgodnie z najnowszymi badaniami epidemiologicznymi częstość wszystkich chorób alergicznych wzrasta. Aż 46,4 proc. populacji w wieku 6-18 lat cierpi na alergiczny nieżyt nosa. To oznacza blisko 15-20 proc. wzrost zachorowań w porównaniu do badań prowadzonych 10 lat wcześniej. Astma oskrzelowa jest najczęstszą chorobą przewlekła dzieci, młodzieży i młodych dorosłych.

Na co najczęściej są to alergie?

Najczęściej stwierdzamy uczulenie na roztocza kurzu domowego, trawy, bylicę, brzozę i naskórek kota.

W jakim wieku można już włączyć leczenie zalecane przez alergologa?

W zależności od choroby alergicznej leki mają rejestrację w różnym wieku. W przypadku atopowego zapalenia skóry są preparaty dostępne od trzeciego miesiąca życia.

Jeden z leków antyhistaminowych można bezpiecznie podawać po ukończeniu pierwszego roku życia. Atopowe zapalenie skóry rzadko rozpoczyna się przed ukończeniem pierwszego półrocza, a w przypadku alergii wziewnej, dziecko zwykle musi być narażone na co najmniej dwa sezony pylenia, aby się uczulić, dlatego u większości chorujących dzieci dysponujemy możliwościami terapeutycznymi.

Czy w jakiś sposób kobieta będąca w ciąży może zapobiec rozwinięciu alergii u dziecka?

Ryzyko chorób alergicznych wzrasta w przypadku otyłych ciężarnych, warto więc dbać o prawidłową masę ciała. Należy unikać ekspozycji na dym tytoniowy, aby nie zwiększać ryzyka astmy oskrzelowej u dziecka. Udowodniono, że przyjmowanie antybiotyków przez ciężarne wiąże się ze wzrostem ryzyka chorób alergicznych u potomstwa. Należy jednak pamiętać że nieleczona infekcja bakteryjna u matki stanowi dużo większe ryzyko dla płodu, należy więc po prostu unikać nieracjonalnego podawania antybiotyków.

Nie ma natomiast żadnych przesłanek naukowych aby przyszła mama powstrzymywała się od jedzenia pokarmów, które są częstą przyczyną alergii pokarmowej u dzieci. Nie ma wystarczających też dowodów naukowych, co do redukcji ryzyka alergii u dziecka poprzez przyjmowanie witamin, oleju rybiego czy probiotyków.

Jakie są najczęstsze błędy pacjentów w leczeniu alergii?

Pacjenci często wyczekują do ostatniego momentu z włączeniem leczenia objawowego. Widzą, że dolegliwości alergiczne narastają, ale starają się przetrwać bez leczenia. To błąd. Im bardziej spirala objawów się nakręca tym trudniej ją zahamować. Jeśli już wiemy na co jesteśmy uczuleni najlepiej jest wdrożyć leczenie jeszcze zanim zacznie pylić uczulająca roślina — wówczas mamy szanse zapobiec eskalacji objawów.