Reklama 3 tysiące złotych na miesiąc.
- Sprawdź, czy zdrowo się odżywiasz. Zrób TEST
- Więcej takich historii znajdziesz na stronie głównej Onet.pl
Problem dotyczy wielu polskich seniorów, którzy biorą za dużo leków, często takich, które leczą to samo, wykluczają się albo zwalczają. Co drugi polski senior odwiedza każdego roku 15 różnych lekarzy i dostaje od nich ponad 50 recept. Tyle że każdy z lekarzy — jak pokazuje praktyka — diagnozuje choroby w ramach swojej specjalizacji, nie znając zaleceń innych specjalistów i przepisując własne leki. Efekt? Każdego roku dochodzi do 10 tys. hospitalizacji spowodowanych zatruciem lekami. Już wkrótce w ręce lekarzy ma trafić narzędzie, które zbierze ważne informacje o pacjencie w jednym miejscu. Centrum e-Zdrowia ujawniło Medonetowi sporo informacji na temat platformy.
Platforma, o której mowa, to e-Profil Pacjenta. Redakcja Medonetu uczestniczyła w spotkaniu, podczas którego przedstawiciele Centrum e-Zdrowia objaśnili najważniejsze założenia platformy. Gotowa ma trafić w ręce lekarzy do marca 2026 r.
Niepełne dane o leczeniu pacjenta to ryzyko błędu lekarza
Tylko lekarz podstawowej opieki zdrowotnej (POZ, pierwszego kontaktu, rodzinny) ma obecnie dostęp do całej dokumentacji pacjenta — tak stanowi polskie prawo. Widzi więc w systemie rozpoznania, zalecenia, recepty i skierowania wystawione przez innych lekarzy, oczywiście pod warunkiem, że są to lekarze świadczący usługi w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia. Inni specjaliści nie widzą takich informacji, chyba że pacjent dobrowolnie udostępni je w ramach aplikacji moje IKP.
To realny problem — specjalista, do którego przychodzimy na konsultacje, wie o nas w zasadzie tyle, ile sami mu powiemy, albo zechcemy pokazać w dokumentach.
Wielu jest jednak pacjentów, którzy nie pamiętają o zaleceniach, jakie dostali, nie wykupuje recept, zapomina o lekarskich zaleceniach. Dostęp lekarza do fragmentarycznych danych jest też ogromnym wyzwaniem w przypadku seniorów. Chodzą do różnych lekarzy, którzy mogą przepisywać im leki na to samo schorzenie, oparte na tych samych substancjach, ale mające inne nazwy. Posłuszni pacjenci zwykle biorą je wszystkie, jak nakazał lekarz.
— Decyzje terapeutyczne często są przez lekarzy podejmowane w oparciu o fragmentaryczne dane, czasem pochodzące wyłącznie z ustnej relacji pacjenta. Taka relacja – zwłaszcza u osób starszych, przewlekle chorych lub z zaburzeniami poznawczymi – może być niepełna, niedokładna lub nawet całkowicie błędna. Naraża to pacjentów na ryzyko nieprawidłowej farmakoterapii, interakcji lekowych lub niepotrzebnego powielania świadczeń medycznych — mówił podczas spotkania z mediami dr hab. Jan Poleszczuk, zastępca kierownika projektu e-Profil Pacjenta w Centrum e-Zdrowia.
Platforma ma też podnieść jakość danych, które lekarze "wpisują" w system. — Jeśli będą wiedzieli, że inni lekarze będą mieli do nich dostęp i na ich podstawie podejmą lepsze albo gorsze decyzje terapeutyczne — będą widzieli sens w tworzeniu danych wysokiej jakości.
Dalszy ciąg artykułu pod materiałem wideoe-Profil Pacjenta — najważniejsze dane dostępne w jednym miejscu
Założenie platformy jest proste: ma to być dostępne dla wszystkich lekarzy świadczących sługi w ramach NFZ miejsce, które zbierze informacje na temat leczenia pacjenta w ostatnim czasie. Na pierwszym etapie projektu mają tam zostać udostępnione dane z ostatniego roku.
Na e-Profilu Pacjenta lekarze zobaczą m.in. wszystkie recepty pacjenta, rozpoznania z ostatniego roku (zdarzenia medyczne, skierowania, informacje z NFZ), ale także alerty dotyczące nieprawidłowości lub istotnych zdarzeń w danych pacjenta (np. za dużo leków z jednej grupy, niedawna hospitalizacja, leki niewskazane przy jego schorzeniach).
Platforma e-Profil Pacjenta jest czytelna i intuicyjna. Zdarzenia medyczne i konsultacje lekarskie pokazuje na przejrzystej osi czasu. Konsultacje lekarskie dzieli w zależności od obszaru, którego dotyczy choroba (układ nerwowy, oddechowy, naczyniowo-wieńcowy). Operuje kolorami, by odróżnić recepty zrealizowane od tych niewykupionych. Korzysta też z wygodnej opcji alertu, by ostrzec — np. o nadużywaniu konkretnego rodzaju leku, albo ryzyku skutków ubocznych. Nie agreguje całej historii leczenia danej osoby i nie wymaga od lekarza jej żmudnego przeglądania. Raczej pozwala na szybki rzut oka i orientację w sytuacji zdrowotnej pacjenta tu i teraz.
Całościowy obraz zdrowia to mniej błędów
Lekarze od dawna apelowali o system, który umożliwi im dostęp do różnych danych medycznych pacjentów. Środowisko apelowało: o pacjencie wiemy tyle, ile sam zechce nam powiedzieć, ile on sam rozumie, pamięta, wie. To bardzo komplikuje leczenie, szczególnie gdy ma się do czynienia z nagłym przypadkiem, osobą starszą, ale też mającą trudności komunikacyjne.
Centrum e-Zdrowia tłumaczy, że nowa platforma pozwoli też mocno ograniczyć błędy popełniane przez lekarzy. Na przykład — gdy medyk omyłkowo wypisze dziecku dawkę leku dla dorosłego albo gdy przepisze farmaceutyk, którego danemu pacjentowi stosować nie wolno. Z amerykańskich danych cytowanych orze CeZ wynika, że takie błędy w przepisywaniu leków zdarzają się nawet w 13 proc. przypadków.
Nowy system będzie też dużym wsparciem dla lekarzy, którzy mają styczność z seniorami (których, z racji starzenia się polskiego społeczeństwa) przybywa. Ma pomóc ograniczyć polipragmazję, czyli sytuację, w której cierpiący na wiele chorób (i chodzący do wieku specjalistów) człowiek dostaje od każdego z nich wiele leków. Już teraz ponad połowa polskich seniorów dostaje w ciągu roku ponad 50 recept, a leki, które przyjmują mogą wzajemnie potęgować swoje działanie, prowadząc do zatruć lekami i sprzyjając uzależnieniom. Z lekarskich danych, na które powołuje się PoZ wynika, że mamy rocznie:
- 10 tys. hospitalizacji z powodu zatrucia lekami
- 2,6 tys. przypadków zatruć lekami psychotropowymi
- 2 tys. przypadków zatruć nieopioidowymi środkami przeciwbólowymi, przeciwgorączkowymi i przeciwreumatycznymi
e-Profil Pacjenta powstaje w porozumieniu z lekarzami (jest konsultowany m.in. z Polskim Towarzystwem Medycyny Rodzinnej, Naczelną Izbą Lekarską oraz organizacjami pacjenckimi). Jak zapewniają twórcy programu z CeZ — lekarze, którzy widzieli prototyp platformy, oceniają ją pozytywnie, jednocześnie na bieżąco zgłaszając swoje uwagi. Platforma będzie zintegrowana z programem e-gabinet, z której już korzystają lekarze.
Aplikacje e-Profil Pacjenta ma być udostępniona do marca 2026 r. Wcześniej ma być oddana lekarzom do testów, w planach są też szkolenia dla medyków. Projekt jest realizowany z funduszy Krajowego Planu Odbudowy, w ramach którego CeZ otrzymało ponad 1,2 mld zł na projekty, które przyspieszą transformację cyfrową ochrony zdrowia w Polsce.