Podwyżki opłat za śmieci 2025. Te gminy już podniosły stawki – nowe dane [lipiec 2025]

Połowa 2025 roku przynosi kolejne zmiany w opłatach za gospodarowanie odpadami komunalnymi. Choć wielu mieszkańców miało nadzieję na stabilizację, jednak gminy coraz śmielej sięgają po wyższe stawki. Pokazujemy, gdzie opłaty już wzrosły, jakie są skutki wdrażania systemu kaucyjnego, co czeka mieszkańców w najbliższych latach i dlaczego sytuacja finansowa samorządów jest coraz bardziej napięta.

Podwyżki opłat za śmieci 2025 - gdzie trzeba płacić więcej?

Od 2025 r. wiele samorządów jednorazowo podniosło opłaty - część samorządów zrobiła to na początku roku, a niektóre zdecydowały się na podwyżki bliżej połowy 2025 roku. Wysokość opłat zależy od lokalnych warunków: struktury zabudowy, ilości mieszkańców, tras wywozowych, kosztów regionalnych instalacji przetwarzania. Rekordowe wartości – sięgające do 46 zł/os. – oznaczają roczne wydatki rzędu 550 zł na osobę (dla rodziny 2+2 to ponad 2 200 zł), co przy rosnących kosztach życia stanowi istotne obciążenie budżetu domowego.

W ciągu ostatnich trzech miesięcy opłaty za śmieci wzrosły w co najmniej kilkunastu gminach w Polsce. Wśród przykładów warto wymienić:

• Pawonków (woj. śląskie) – od 1 lipca 2025 mieszkańcy płacą 36 zł od osoby miesięcznie (wcześniej 31 zł) – dotyczy ok. 5,2 tys. mieszkańców deklarujących selektywną zbiórkę
• Związek Gmin Zagłębia Miedziowego (Lubin, Polkowice, Głogów) – od 1 lipca 2025 obowiązuje wyższa stawka śmieciowa - od 47-48 zł za osobę w przypadku selektywnej zbiórki odpadów do 94-96 zł za osobę w przypadku nieselektywnej zbiórki odpadów

• Rzeszów – od 1 czerwca 2025 stawka wzrosła z 32 zł na 35 zł od osoby (domy jednorodzinne), z 27 na 33 zł w blokach – decyzja radnych wobec wzrostu kosztów odbioru i transportu odpadów
• Olsztyn – od 1 kwietnia 2025 obowiązuje stawka 11,70 zł/m³ zużytej wody, co daje ok. 35 zł miesięcznie od osoby. Stawka zastąpiła wcześniejszą metodę opłat opartej o zużycie wody.

W wielu przypadkach podwyżki są następstwem wcześniejszych zaniechań – samorządy w 2023 i 2024 r. nie chciały ryzykować gniewu wyborców przed wyborami.

Dlaczego opłaty za śmieci znowu rosną?

Według danych Regionalnych Izb Obrachunkowych i Ministerstwa Finansów, deficyt systemu odpadowego w 2024 roku przekroczył 1,1 mld zł, podczas gdy w 2023 r. wynosił 407 mln zł. Sytuacja finansowa JST pogarsza się dynamicznie.

Do głównych przyczyn zalicza się:

• wzrost kosztów odbioru, transportu i zagospodarowania odpadów (rosnące ceny paliw, energii, wynagrodzeń),
• spadek wartości rynkowej surowców wtórnych,
• konieczność rozbudowy systemu selektywnej zbiórki (np. odpady tekstylne),
• drożejące przetargi na obsługę systemów komunalnych,
• inflację i wzrost obciążeń formalnych dla firm odpadowych.

Nie bez znaczenia jest również mniejsza liczba mieszkańców objętych systemem – wiele osób nie deklaruje faktycznej liczby domowników, co wpływa na rentowność systemu.

System kaucyjny: zmiana, która odbije się na gminnych budżetach

Od 1 października 2025 r. ruszy ogólnopolski system kaucyjny. Do sklepów będzie można oddawać butelki PET (do 3 l), puszki metalowe (do 1 l) i szklane butelki wielokrotnego użytku (do 1,5 l).

• według szacunków, z gminnych systemów odpadowych znikną surowce o wartości nawet 500 mln zł rocznie,
• gminy stracą dochody z ich sprzedaży, a system nie przewiduje rekompensaty,
• umowy podpisane z firmami przed przesunięciem wejścia w życie systemu kaucyjnego mogą okazać się niekorzystne,
• w efekcie wiele JST już dziś szuka oszczędności lub podnosi opłaty dla mieszkańców.

W opinii ekspertów, zmiana ta przyczyni się do jeszcze większych deficytów w systemach gminnych w 2026 r.

Czy system ROP wejdzie w życie? Może pomóc gminom

Rozszerzona odpowiedzialność producenta (ROP) to długo wyczekiwany mechanizm, który mógłby zrównoważyć utratę przychodów z systemu kaucyjnego. Zakłada on, że firmy wprowadzające na rynek opakowania będą finansować zbiórkę i recykling.

• system może przynieść 4–5 mld zł rocznie, jeśli zostanie w pełni wdrożony,
• zgodnie z zapowiedziami Ministerstwa Klimatu i Środowiska, ROP wejdzie w życie najwcześniej w 2027 r.,
• brak rekompensaty w latach 2025–2026 może zmusić gminy do kolejnych podwyżek lub cięć w innych obszarach.

Czy gminy mogą dofinansować system śmieciowy z własnego budżetu?

Tak, ale tylko w ograniczonym zakresie i po spełnieniu warunków ustawowych. Uchwała dopłatowa może być podjęta, jeśli:

• gmina wykorzystała nadwyżki z lat ubiegłych,
• system jest trwale deficytowy,
• środki z opłat mieszkańców nie pokrywają kosztów,
• rada gminy przyjmie odpowiednią uchwałę zgodnie z art. 6r ustawy.

W praktyce wiele małych JST nie posiada już rezerw i nie może subsydiować systemu.

Ile gmin już dziś dopłaca do systemu i z czego?

Z danych Ministerstwa Finansów wynika, że w 2024 roku ponad 65 proc. JST musiało zasilić system gospodarki odpadami z dochodów własnych. Najczęściej były to:

• nadwyżki z PIT i CIT,
• środki z opłat lokalnych,
• ograniczenia inwestycji infrastrukturalnych (np. rewitalizacji, oświetlenia),
• fundusze zewnętrzne (np. subwencje ekologiczne – w nielicznych przypadkach).

Podwyżki opłat za śmieci 2025: mieszkańcy protestują

Podwyżki opłat śmieciowych są społecznie bardzo niepopularne – bardziej odczuwalne niż wzrost podatku od nieruchomości. Opłaty za śmieci stanowią dziś jeden z najwyższych składników czynszów w spółdzielniach mieszkaniowych i wspólnotach. Dla przykładu:

• rodzina 2+2 w Pawonkowie płaci obecnie 144 zł miesięcznie, czyli ponad 1700 zł rocznie,
• dla porównania: roczny podatek od mieszkania o powierzchni 60 m² to zaledwie 120–150 zł.

Mieszkańcy coraz częściej składają skargi do RIO, organizują petycje, protesty i domagają się kontroli przetargów oraz realnego wpływu na wybór operatorów.

Co możesz zrobić, aby obniżyć opłaty za śmieci?

Istnieje kilka sposobów, aby płacić mniej za odpady - lub przynajmniej mieć poczucie, że zrobiliśmy wszystko, by mieć wpływ na wysokość kwot. Oto kilka wskazówek:

• dokładnie segreguj odpady – im więcej surowców zostanie odzyskanych, tym niższe będą koszty dla systemu,
• sprawdzaj uchwały lokalnej rady gminy – każda podwyżka musi być formalnie zatwierdzona,
• uczestnicz w sesjach rady i konsultacjach społecznych,
• zgłaszaj nieprawidłowości do urzędu gminy, RIO lub wojewody,
• śledź ogłoszenia BIP i Biuletynów Gminnych – znajdziesz tam uzasadnienia podwyżek, do których możesz się odnieść.

Dodatkowo warto dowiedzieć się, czy możemy skorzystać z ulg i zniżek - większość gmin przewiduje takie benefity dla określonych grup mieszkańców. Więcej na ten temat przeczytasz w artykule: Zwolnienie z opłat za śmieci 2025. Kto dostanie ulgę i jakie są stawki w miastach? [NOWE PRZEPISY]

Opłaty za śmieci - jakie zmiany mogą nadejść w 2026 r.?

Według ekspertów z Instytutu Ochrony Środowiska oraz Krajowej Izby Gospodarki Odpadami, najbliższy rok może przynieść:

• wzrost obowiązków selektywnej zbiórki o nowe frakcje (np. elektroodpady, odpady budowlane z gospodarstw domowych),
• zmiany w definicji opłaty podwyższonej za brak segregacji,
• większe wymogi dla Punktów Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych (PSZOK),
• większą kontrolę nad tzw. systemami dualnymi (firma prywatna + komunalna).

Dalszy ciąg materiału pod wideo