- Poznaj swój Indeks Zdrowia! Wystarczy, że odpowiesz na te pytania
- Więcej aktualnych wiadomości znajdziesz na stronie głównej Onetu
Cynk to pierwiastek niezbędny dla zdrowia — wspiera odporność, metabolizm i regenerację tkanek. Choć jego niedobór szkodzi organizmowi, nadmiar może być równie groźny, wpływając na pogorszenie odporności, wchłaniania innych minerałów i koncentracji. Nie dziwi więc to, że zachowanie odpowiedniej równowagi cynku jest kluczowe dla prawidłowego funkcjonowania całego organizmu.
Rola cynku w organizmie
Cynk to pierwiastek śladowy niezbędny do prawidłowego funkcjonowania organizmu, obecny we wszystkich komórkach i płynach ustrojowych. Choć jego całkowita ilość w ciele człowieka wynosi zaledwie 2–3 g, odgrywa kluczową rolę w setkach procesów, m.in. uczestniczy w pracy ponad 300 enzymów, które wspomagają trawienie, metabolizm, regenerację tkanek oraz prawidłowe działanie układu odpornościowego. Cynk wspiera również zdrowie skóry, włosów i paznokci, a jego odpowiedni poziom wpływa na funkcje poznawcze, koncentrację i ogólne samopoczucie.
Należy jednak pamiętać, że zarówno zbyt mała, jak i zbyt duża ilość tego pierwiastka może zaszkodzić zdrowiu, dlatego istotne jest zachowanie jego prawidłowego poziomu.
Dalszy ciąg artykułu pod materiałem wideoZapotrzebowanie na cynk
Potrzeby organizmu w zakresie cynku różnią się w zależności od wieku i płci. Szczególnie zwiększone są przede wszystkim u kobiet w ciąży oraz mam karmiących piersią.
Średnie dobowe zapotrzebowanie na omawiany pierwiastek wynosi kolejno:
- dzieci 1-3 lata — 2,5 mg,
- dzieci 4-9 lat — 4,0 mg,
- dzieci 10-12 lat — 7,0 mg,
- mężczyźni — 9,4 mg,
- kobiety — 9,5 mg,
- kobiety karmiące piersią — 10,4 mg.
Przyswajanie cynku uzależnione jest od kilku czynników:
- ilości dostarczanej wraz z dietą,
- jego biodostępności w poszczególnych produktach,
- obecności chorób towarzyszących, zwłaszcza dotyczących układu pokarmowego.
Sprawdź też: Jak stwierdzić niedobór cynku? Tak ciało dopomina się o cynk
Objawy nadmiaru cynku - jak je rozpoznać?
Zbyt dużo cynku w organizmie szybko daje się we znaki. Najczęściej pojawiają się problemy żołądkowo-jelitowe: nudności, wymioty, bóle brzucha czy biegunka. Nie są jednak jedynymi symptomami "przedawkowania" metalu. Mogą wystąpić również:
- osłabienie i zawroty głowy,
- spadek odporności,
- objawy przypominające grypę,
- spadek apetytu,
- zmniejszenie poziomu dobrego cholesterolu HDL,
- metaliczny posmak w ustach,
- niedobór miedzi.
Takie sygnały warto traktować poważnie, wszak zwykle są pierwszym znakiem, że dawka przyjmowanego pierwiastka jest zbyt wysoka. Nadmiar cynku najczęściej wynika z przesadnej suplementacji, rzadziej ze spożywania dużych ilości produktów wzbogaconych tym pierwiastkiem.
Warto wiedzieć, że na nadwyżkę cynku narażone są także osoby pracujące w metalurgii, np. spawacze. Osoby te narażone są na wdychanie dużych ilości pyłu lub oparów cynku, co może rozwinąć tzw. gorączkę metaliczną (nazywaną inaczej gorączką odlewników lub gorączką cynkową). To ostra, lecz krótkotrwała choroba, która zwykle ustępuje w ciągu 24–48 godz.
Co jeżeli przedawkuję cynk? Skutki nadmiaru cynku w organizmie
Długotrwałe przyjmowanie zbyt dużych dawek cynku może mieć znacznie poważniejsze skutki. Stan ten może osłabić odporność, zaburzyć wchłanianie innych ważnych minerałów, takich jak miedź czy żelazo, a w efekcie prowadzić do anemii (niedokrwistości). Nadmiar cynku może ponadto wpływać na koncentrację, pamięć i nastrój, a w skrajnych przypadkach — zaburzać metabolizm i gospodarkę lipidową.
Jak więc zadbać o zdrowie i równowagę składnika w organizmie? Najlepiej przyjmować cynk świadomie — pod kontrolą lekarza i po sprawdzeniu jego poziomu we krwi. Dzięki temu możemy czerpać pełne korzyści z jego działania.