NIK ostro o agencji od wydatków na zdrowie: finansowy chaos, niegospodarność i kadrowe absurdy

• Poznaj swój Indeks Zdrowia. Odpowiedz na te pytania
• Więcej informacji znajdziesz na stronie głównej Onetu

Miliony złotych w próżni: nieprawidłowości w zarządzaniu finansami

NIK szczególnie krytycznie oceniła sposób, w jaki AOTMiT gospodarowała środkami publicznymi. Najbardziej rzucającym się w oczy problemem był nierzetelnie ustalony odpis przekazany przez Narodowy Fundusz Zdrowia (NFZ) w wysokości 82 mln zł. W momencie ustalania tej kwoty Agencja dysponowała już funduszem zapasowym wynoszącym ponad 32 mln zł oraz wolnymi środkami na poziomie 70 mln zł. W efekcie, na koniec 2023 r. Agencja wykazała zysk w wysokości 50,4 mln zł, co zdaniem NIK czyniło odpis na rok 2024 całkowicie bezzasadnym.

Minister Zdrowia zareagował na te ustalenia, podejmując decyzję o nieprzyznawaniu Agencji odpisu na rok 2025. Jednak brak dokumentacji dotyczącej metodyki ustalania wysokości odpisu oraz brak bieżących decyzji zarządczych w trakcie realizacji planu finansowego podkreślają głęboki chaos, jaki zapanował w AOTMiT.

Kadrowy labirynt: stanowiska kierownicze mnożone na potęgę

Struktura organizacyjna Agencji również budzi poważne wątpliwości. Spośród 255 zatrudnionych osób aż 37 zajmowało stanowiska kierownicze, a regulamin organizacyjny przewidywał ich jeszcze więcej – aż 55. Przykładem absurdu jest Biuro Księgowości, gdzie na siedmiu pracowników przypadało pięć stanowisk kierowniczych. Podobnie w Biurze Kadr, w którym na siedmiu zatrudnionych przewidziano trzy stanowiska kierownicze.

Co więcej, Agencja nie sporządzała rocznego planu zatrudnienia, co uniemożliwiało określenie rzeczywistych potrzeb kadrowych. Decyzje dotyczące liczby etatów podejmowano "w trybie roboczym", bez dokumentacji potwierdzającej metodykę wyliczeń.

Nagrody i dodatki: hojność bez granic

Kolejnym obszarem, w którym NIK dopatrzyła się poważnych uchybień, były kwestie związane z wynagrodzeniami i nagrodami. W latach 2021-2024 (do 30 czerwca) Agencja wydała prawie 19 mln zł na nagrody, które nie były uzależnione od wyników finansowych czy osiągnięć pracowników. W niektórych przypadkach dyrektorzy biur otrzymywali roczne nagrody sięgające nawet 87,5 tys. zł. Dla porównania, w samym Ministerstwie Zdrowia, które zatrudnia ponad trzy razy więcej osób niż AOTMiT, kwota nagród była o ponad 5,3 mln zł niższa.

Szczególnie kontrowersyjny był przypadek dyrektora Biura Kadr, który w latach 2023-2024 otrzymywał dodatek specjalny za reprezentowanie Agencji w kontaktach z organizacjami związkowymi, mimo że w tym czasie w AOTMiT nie działały żadne związki zawodowe. Łączna kwota przyznanego dodatku wyniosła 52,5 tys. zł.

Nieuzasadnione wydatki: lokale, parkingi i taksówki

Nieprawidłowości dotyczyły również wydatków na wynajem lokali i miejsc parkingowych. W latach 2023-2024 Agencja wydała 81,6 tys. zł na najem mieszkania w Warszawie, które miało służyć pracownikom delegowanym z oddziałów zamiejscowych. W praktyce lokal nie był wykorzystywany zgodnie z przeznaczeniem, a brak ewidencji kluczy i rejestru użytkowników uniemożliwił potwierdzenie, kto z niego korzystał.

• Problemy z programem "Moje zdrowie". Lekarze POZ alarmują o trudnościach, CeZ odpowiada

Podobne problemy dotyczyły wynajmu biur dla zespołów zamiejscowych w Krakowie, gdzie umowy najmu zawierano na niekorzystnych warunkach, uniemożliwiających szybkie rozwiązanie kontraktów. W jednym z przypadków Agencja wydała dodatkowo 37 tys. zł na remont łazienki w wynajmowanym lokalu.

Niecelowe wydatki objęły również najem miejsc parkingowych, które w większości przypisano kadrze kierowniczej. W latach 2021-2024 na ten cel wydano ponad 1 mln zł, a decyzje o wynajmie nie były poparte żadną analizą zasadności takich działań. Dodatkowo, w 2024 r. odnotowano przypadki nieuzasadnionego korzystania z taksówek przez pracowników, a w 2023 r. dwóch pracowników odbyło kosztowną podróż lotniczą z Warszawy do Szczecina, mimo że inwentaryzacja majątku, która była celem podróży, ostatecznie nie została przeprowadzona.

Systemowy problem czy brak nadzoru?

Raport NIK ujawnia obraz instytucji, w której brakowało zarówno skutecznego nadzoru, jak i odpowiedzialnego zarządzania. Chaos finansowy, nadmiar stanowisk kierowniczych, nieuzasadnione nagrody i dodatki, a także niegospodarne wydatki na lokale i parkingi to tylko część z licznych zarzutów. Co więcej, w latach 2021-2023 kierownictwo AOTMiT w swoich oświadczeniach zapewniało o skuteczności kontroli zarządczej, nie planując żadnych działań naprawczych.