Kto jest "fajny", a kto "dobry"? Ciekawe wnioski z badania 6 tys. osób

21 godziny temu 3

Reklama 3 tysiące złotych na miesiąc.

WAKACJE NA GIEŁDZIE

2025-07-06 10:00

publikacja
2025-07-06 10:00

Cechy osobowości, które są odbierana jako „fajne”, okazały się zaskakująco podobne w różnych kulturach – informuje „Journal of Experimental Psychology: General.”

Kto jest "fajny", a kto "dobry"? Ciekawe wnioski z badania 6 tys. osób

Badanie obejmowało eksperymenty przeprowadzone w latach 2018–2022 w Stanach Zjednoczonych, Australii, Chile, Chinach (kontynentalnych i Hongkongu), Niemczech, Indiach, Meksyku, Nigerii, Hiszpanii, Republice Południowej Afryki, Korei Południowej i Turcji z udziałem około 6000 osób. Uczestników poproszono o pomyślenie o kimś, kto ich zdaniem był "fajny", "niefajny", "dobry" lub "niedobry". Następnie oceniali osobowość i wartości tej osoby.

Naukowcy z American Psychological Association wykorzystali zebrane dane, aby zbadać, czym "fajni" ludzie różnią się od "niefajnych".

Chociaż kultury Wschodu i Zachodu pod wielu względami się różnią - osobowości ludzi postrzeganych jako "fajni" okazały się zaskakująco podobne. Powszechnie postrzegano ich jako bardziej ekstrawertycznych, hedonistycznych, silnych, żądnych przygód, otwartych i autonomicznych.

"Każdy chce być cool, lub przynajmniej unikać stygmatu bycia niecool, a społeczeństwo potrzebuje takich osób, ponieważ kwestionują normy, inspirują do zmian i promują kulturę" — powiedział współprowadzący badania dr Todd Pezzuti, adiunkt marketingu na Universidad Adolfo Ibánez (Chile).

Z kolei "dobrzy" ludzie byli postrzegani jako bardziej konformistyczni, tradycyjni, pewni siebie, serdeczni, ugodowi, uniwersalistyczni, sumienni i spokojni.

Chociaż osoby postrzegane jako "fajne" i "dobre" to nie to samo - mają pewne wspólne cechy. "Aby być postrzeganym jako fajny, ktoś zazwyczaj musi być lubiany lub godny podziwu, co czyni go podobnym do dobrych ludzi" — wskazał dr Caleb Warren z University of Arizona (USA). - "Jednakże fajni ludzie często mają inne cechy, które niekoniecznie są uważane za 'dobre' w sensie moralnym, takie jak hedonizm i siła".

Wraz ze wzrostem zasięgu przemysłu modowego, muzycznego i filmowego na całym świecie, znaczenie słowa "fajny" "skrystalizowało się na podobnym zestawie wartości i cech na całym świecie" i stało się "bardziej przyjazne komercyjnie" – zaznaczyli autorzy artykułu podsumowującego badania.

Czy to znaczy, że bycie fajnym nie znaczy już tego, co kiedyś, skoro jest definiowane przez popkulturę?

"Fajność z pewnością ewoluowała z czasem - ale nie sądzę, żeby straciła swój charakter. Po prostu stała się bardziej funkcjonalna" - podkreślił Pezzuti.

- "Koncepcja bycia fajnym rozpoczęła się w małych, buntowniczych subkulturach, w tym u czarnych muzyków jazzowych w latach 40. i beatników w latach 50. Ponieważ społeczeństwo rozwija się szybciej i przywiązuje większą wagę do kreatywności i zmian, fajni ludzie są ważniejsi niż kiedykolwiek".

W badaniu uwzględniono tylko uczestników, którzy znali slangowe znaczenie słowa "fajny" (cool). Większość eksperymentów przeprowadzono online, więc ich wyników nie można uogólnić na obszary wiejskie bez dostępu do Internetu.

Paweł Wernicki (PAP)

pmw/ zan/