Darmowy posiłek w pracy. Kiedy pracodawca musi go zapewnić?

Rozporządzenie Rady Ministrów precyzuje, kiedy pracodawca musi zapewnić posiłki i napoje. To nie jest kwestia dobrej woli, a prawny obowiązek. Co ważne, koszty w całości pokrywa pracodawca. Posiłki regeneracyjne przysługują pracownikom, którzy:

• Wykonują pracę związane z wysiłkiem fizycznym, powodującym w ciągu zmiany roboczej efektywny wydatek energetyczny organizmu powyżej 2000 kcal (8374 kJ) u mężczyzn oraz powyżej 1100 kcal (4605 kJ) u kobiet.
• Pracują w pomieszczeniach zamkniętych, gdzie temperatura stale utrzymuje się poniżej 10°C lub wskaźnik obciążenia termicznego (WBGT) wynosi powyżej 25°C. Mężczyźni muszą w takich warunkach osiągnąć wydatek energetyczny powyżej 1500 kcal (6280 kJ), a kobiety powyżej 1000 kcal (4187 kJ).
• Wykonują pracę na otwartej przestrzeni w okresie zimowym (od 1 listopada do 31 marca). Tutaj wymagany wydatek energetyczny to 1500 kcal u mężczyzn i 1000 kcal u kobiet.
• Pracują pod ziemią lub przy usuwaniu skutków klęsk żywiołowych i innych zdarzeń losowych.

Jakie napoje musi zapewnić pracodawca?

Zapewnienie napojów to osobny obowiązek, który dotyczy nie tylko pracujących w ekstremalnych temperaturach. Pracodawca musi dostarczyć je w ilości, która zaspokoi potrzeby pracowników, a ich temperatura powinna odpowiadać warunkom pracy – zimne w upale, gorące w mrozie. Napoje przysługują, gdy pracujesz:

• W gorącym mikroklimacie (WBGT powyżej 25°C) lub w zimnym mikroklimacie (WCI powyżej 1000). W gorącym mikroklimacie napoje muszą być dodatkowo wzbogacone w sole mineralne i witaminy.
• Naotwartej przestrzeni, gdy temperatura otoczenia spada poniżej 10°C lub wzrasta powyżej 25°C.
• Przy dużym wysiłku fizycznym, gdzie wydatek energetyczny wynosi powyżej 1500 kcal (mężczyźni) lub 1000 kcal (kobiety).
• Na stanowiskach, gdzie temperatura spowodowana warunkami atmosferycznymi przekracza 28°C.

Warto pamiętać, że pracodawca musi również zapewnić wszystkim pracownikom wodę zdatną do picia, niezależnie od warunków. To podstawowy obowiązek, odrębny od zapewniania napojów profilaktycznych.

Co wchodzi w skład posiłku?

Posiłki profilaktyczne muszą spełniać określone wymogi. Powinny mieć wartość kaloryczną około 1000 kcal i odpowiedni skład: 50-55% węglowodanów, 30-35% tłuszczów oraz 15% białek. Pracodawca wydaje posiłki w dniach, gdy praca uzasadnia ich wydanie, podczas regulaminowych przerw. Napoje natomiast muszą być dostępne przez całą zmianę. Pracodawca ma także obowiązek stworzyć odpowiednie warunki higieniczne do ich spożywania, najlepiej w jadalni. Pracodawca ustala szczegółowe zasady wydawania posiłków i napojów w porozumieniu ze związkami zawodowymi, a jeśli ich nie ma, po zasięgnięciu opinii przedstawicieli pracowników. Te ustalenia powinny znaleźć się w regulaminie pracy.

Jak mają wyglądać posiłki?

Pracodawca może spełnić swój obowiązek na kilka sposobów. Najbardziej popularną formą jest wydanie jednego gorącego dania. Jeśli jednak rodzaj pracy lub warunki organizacyjne na to nie pozwalają, może przekazać pracownikowi bony, talony, kupony lub produkty, z których pracownik sam przygotuje sobie posiłek. Zgodnie z prawem, pracownikom nie przysługuje ekwiwalent pieniężny za posiłki i napoje profilaktyczne. Zakaz ten jest jednoznaczny i ma na celu zapewnienie, że pracownik faktycznie otrzyma świadczenie w postaci, która bezpośrednio służy jego regeneracji i zdrowiu. Posiłki i napoje przysługują wyłącznie w naturze.

Dalszy ciąg materiału pod wideo