Bezpieczny sposób, by pozbyć się komarów na dobre? Naukowcy opracowali coś, co nie szkodzi ludziom

Całkowita liczba komarów na Ziemi oceniana jest nawet na biliard (10 do potęgi 15, czyli milion miliardów). Według danych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) na przenoszone przez nie choroby - zwłaszcza malarię – umiera rocznie ponad 700 tysięcy osób. Zwalczanie komarów jest trudne, bo często rozwijają odporność na insektycydy. W dodatku chemiczne środki owadobójcze szkodzą ludziom i środowisku, na przykład pszczołom.

Bezpieczniejszą dla ludzi i środowiska naturalnego alternatywą mogą być biopestycydy - środki ochrony roślin oparte na naturalnych substancjach, bakteriach, wirusach czy grzybach. Na biopestycydy trudniej się także uodpornić. Jednak w przypadku komarów możliwości ich stosowania są ograniczone.

Naukowcy z Johns Hopkins University w Baltimore (USA) oraz Institute of Molecular Biology and Biotechnology (IMBB)w Heraklionie (Grecja) niedawno zidentyfikowali na wyspie Krecie bakterie, których metabolity szybko zabijają larwy komarów Culex pipiens molestus w warunkach laboratoryjnych. W testach laboratoryjnych ekstrakty zawierające metabolity bakterii zabiły 100 proc. larw komarów w ciągu 24 godzin od narażenia.

Być może na bazie tych związków uda się opracować nowe biopestycydy. Jak podkreślają autorzy badań, bakteryjne metabolity rozpadają się szybciej w środowisku, a zatem się nie kumulują. Często także nie zabijają tak szerokiej gamy gatunków owadów jak insektycydy chemiczne.

Badania nad bakteriami zabijającymi komary zostały przeprowadzone w ramach projektu MicroBioPest, finansowanego przez Unię Europejską. Naukowcy zebrali 186 próbek z 65 lokalizacji na Krecie. Próbki pochodziły z wierzchniej warstwy gleby, gleby wokół korzeni roślin, tkanek roślinnych, próbek wody i martwych owadów.

Następnie wystawiono larwy C. pipiens molestus na działanie wodnych roztworów zawierających niektóre z najbardziej obiecujących izolatów znalezionych w próbkach. Ponad 100 izolatów zabiło wszystkie larwy komarów w ciągu 7 dni, a 37 z nich zabiło larwy w ciągu 3 dni. Te 37 izolatów reprezentowało 20 rodzajów bakterii, z których wiele nie zostało wcześniej zidentyfikowanych jako potencjalne biopestycydy.

Dalsze analizy wykazały, że szybko działające bakterie zabiły larwy nie poprzez infekcję, ale poprzez produkcję związków, takich jak białka i metabolity. To sugeruje, że potencjalny insektycyd nie będzie zależał od utrzymania się przy życiu mikrobów. Odkrycia mają znaczenie nie tylko dla zwalczania komarów, ale także jako bezpieczne biopestycydy do stosowania w zwalczaniu szkodników roślin uprawnych.

Biopestycydy często ulegają szybkiej degradacji i wymagają wielokrotnych zastosowań, toteż – jak zaznaczają autorzy - konieczne będzie znalezienie właściwego sposobu stosowania tych związków.

Paweł Wernicki (PAP)